Sağlık Bakanlığının Aile Hekimliği Yönetmeliğinde yaptığı yeni düzenleme ile yeni aile sağlığı merkezleri (ASM) açmak için gerekli para, genel bütçe yerine mevcut ASM’lere ayrılmış sınırlı kaynaktan yapılacak %12’ye varan kesinti ile sağlanacak
Sağlık Bakanlığının Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliği’ndeki değişiklik hekimler nezdinde yoğun tepkilere neden oldu. TTB, birinci basamak sağlık hizmetleri ve koruyucu hekimlik uygulamalarına ilişkin eleştirilerini ve önerilerini şöyle ifade etti:
“Halkın eşit, ücretsiz, erişilebilir ve nitelikli sağlık hizmetine kavuşması, hekimlerin ve sağlık çalışanlarının sorunlarının çözülebilmesi için Sağlık Bakanlığı’nın birinci basamak sağlık hizmetlerini ve koruyucu hekimlik uygulamalarını güçlendirecek düzenlemeler yapması gereklidir. Sağlık Bakanı ile yaptığımız görüşmede bu yöndeki beyanları olumlu bir beklenti yaratmışken yeni yönetmelik, büyük bir hayal kırıklığına neden olmuştur. Zira bu Yönetmelik halkın sağlığını, hekimlerin ve sağlık çalışanlarının özlük hakları ve çalışma koşullarını iyileştirmek bir yana yaşanmakta olan sorunları daha da derinleştirecek içeriktedir.
Yeni ASM Açılma Koşulları
Yönetmelik değişikliği, öteden beri uygulanan lohusa takiplerinin performans göstergesi olarak değerlendirilmesi de dahil olmak üzere koruyucu hekimlik uygulamalarıyla ilgili hiçbir yenilik, gelişme içermemektedir. Yeni aile sağlığı merkezleri (ASM) açmak için gerekli paranın genel bütçe yerine mevcut ASM’lere ayrılmış sınırlı kaynaktan yapılacak %12’ye varan kesinti ile sağlanması planlanmaktadır. Bu yaklaşımla hekim başına düşen nüfusun ideal sayı olan 1.500-2.000 aralığına inmesi mümkün değildir. Nitekim Yönetmelik zımnen de olsa bu sayıyı 3.000-3.500 olarak kabul etmektedir.
Hizmet Kalitesi ve Önemi Yerine Sayısı Önemli
Hekimlerin ve ASM çalışanlarının gelirleri artış göstermek bir yana, azalmayla sonuçlanacak karmaşık ve anlaşılmaz matematiksel formüller ve katsayılar ile hesaplanmakta, ulaşılması mümkün olmayan ya da faydalı olmayan performans kriterleri içermektedir. Verilen hizmetin kalitesi ve önemi değil sayısı dikkate alınmaktadır.
Negatif Performans Uygulaması
Yönetmelik, kendi içinde hekimleri zor durumda bırakacak çelişkiler taşımaktadır. Örneğin hasta memnuniyetini hekimlerin iş güvencesi ve gelirlerinin bir koşulu olarak ortaya koyarken; antibiyotik, mide koruyucu, ağrı kesici reçeteleri ve sevk sayısını azaltmak üzere negatif performans uygulayarak hekimlerle hastaları karşı karşıya getirmekte, hastaların hekimlerden memnun olmamasını sağlamaktadır. Bir yandan hasta sevklerini azaltmak için önceki aydan fazla sevk yapan hekimlerin gelirinden kesinti yapılırken, diğer yandan belli yaş üzerindeki herkesin sevk edilmesine neden olacak Hasta Yönetim Platformunun kullanılmasını zorunlu tutmaktadır. Yönetmelik ayrıca hekimlerin iş ve gelir güvencesini ortadan kaldıran maddeler içermektedir. Özetle bu yönetmelik hasta ve çalışanlara eziyet dışında bir şey getirmemektedir.
Çözüm Önerileri Neler?
“ASM sayısı, hekim başına 2.000 nüfusu aşmayacak şekilde artırılmalıdır; bina ve altyapıları devlet tarafından yapılmalı ve giderleri genel bütçeden karşılanmalıdır”
Oysa halkın sağlığını koruyan, geliştiren, hekimlerin ve tüm sağlık çalışanlarının mutlu olacağı ve şevkle çalışacağı, ülkemizin ihtiyacı olan bir birinci basamak sağlık hizmeti programını hayata geçirmek hiç de zor değil. Kamusal bir hizmet olan birinci basamak sağlık hizmetlerinin toplum temelli, bölge ve nüfus tabanlı verilecek şekilde yapılandırılması, ASM sayısının hekim başına 2.000 nüfusu aşmayacak şekilde artırılması, bina ve altyapılarının devlet tarafından yapılması ve giderlerin genel bütçeden karşılanması, yeterli hemşire, ebe, teknisyen görevlendirilmesi, koruyucu hekimlik uygulamalarının desteklenmesi, geliştirilmesi, emekliliğe yansıyacak tek kalemden oluşan, yoksulluk sınırının en az iki katı düzeyinde ve izin dönemlerinde kesilmeyecek maaş güvencesi ülkemizin insan ve maddi kaynaklarıyla rahatlıkla karşılanabilir ve sağlık sistemindeki pek çok sorunu çözebilir.
Yönetmelik Geri Çekilmeli
“ASM’lerde yeterli hemşire, ebe, teknisyen görevlendirilmeli, koruyucu hekimlik uygulamaları desteklenmeli, emekliliğe yansıyacak tek kalemden oluşan, yoksulluk sınırının en az iki katı düzeyinde ve izin dönemlerinde kesilmeyecek maaş güvencesi sağlanmalıdır”
Sağlık Bakanlığı’na acil çağrımız; hekimlere ve sağlık çalışanlarına maddi kayıplar ve iş güvencesizliği getiren, halkın sağlığına katkısı olmayan yönetmelik değişiklikleri yapmaktan vazgeçmesi, ideal birinci basamak sağlık hizmetleri ve koruyucu hekimlik uygulamalarını planlamak üzere uzun yılların bilimsel birikimine sahip Türk Tabipleri Birliği ve alanla ilgili sağlık meslek/emekörgütleriyle iş birliği içinde çalışmasıdır. Türk Tabipleri Birliği olarak her zaman yaptığımız gibi ülkemiz sağlık ortamına katkı sunmaya ve halkın sağlığı, hekim ve sağlık çalışanlarının hakları için her platformda mücadele etmeye devam edeceğimizi ilan ediyoruz.”
