“Antibiyotik direnci nedeniyle her 15 dakikada 1 kişi sepsisten hayatını kaybediyor. Dünyada antibiyotik direncine (AMR) bağlı ölüm oranı 2023 yılında dünya çapında yaklaşık 700 bin”
Dünya Sepsis Gününde düzenlenen basın toplantısında Türk Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. Tuğhan Utku sepsiste erken tanı ile ölümlerin %80 engellenebileceğini belirtti.
Dünyadaki her beş ölümden biriyle ilişkilendirilen ve tüm hastane ölümleri arasında ilk sırada yer alan Sepsis konusunda farkındalık yaratmak amacıyla Baxter’ın desteğiyle düzenlenen bilgilendirme toplantısının dördüncüsü Türk Yoğun Bakım Derneği (TYBD) Başkanı Prof. Dr. Tuğhan Utku sözcülüğünde Ankara’da gerçekleştirildi. Prof. Dr. Tuğhan Utku, “Antimikrobiyal direnci (AMR) nedeniyle basit bir diş hekimi ziyareti sonrası sepsise açık hale gelebilir, hatta sepsisin ağır seyretmesi halinde can kaybı yaşayabilirsiniz. Özellikle 60 yaş üstü bireylerin ve 1 yaştan küçük çocuklarımızın antibiyotik kullanımları konusunda çok dikkatli olmaları, sepsis gelişmesi riskine bağlı olarak, çok daha önemlidir.” dedi. Prof. Dr. Utku dünyada antibiyotik direncine (AMR) bağlı ölüm oranı 2023 yılında dünya çapında 700.000 kişi iken 2050’ye gelindiğinde bu oranın yılda 10.000.000’e ulaşmasının öngörüldüğünü belirtti ve antibiyotik direncini yenebilmek için dikkat edilmesi gerekenleri şu şekilde sıraladı:
- – İyi hijyen ve aşılanma
- – Reçelendirilmiş antibiyotik kullanma
- – Savunmasız olan bireylere dikkat etme
- – Halkı antibiyotik direnci(AMR) riskleri açısından eğitme
- – Enfeksiyon riskini önlemek için dikkatli olunmasını sağlama.
Sepsis’te erken uyarı sistemi NEWS hayat kurtarıyor
Sepsisi önlemenin en önemli yolunun enfeksiyonu önlemek olduğunu belirten Prof. Utku; “Aşılanma, temiz su kullanımı, el hijyeni, hastane kaynaklı enfeksiyonların önlenmesi ve farkındalık başlıca önlemler arasında yer almaktadır. Sepsis gelişen durumlarda ise erken tanı ve tedavi %80 oranında mortaliteyi engelleyebilmektedir. Sepsisin erken tanınabilecek bir hastalık olması tedavi şansı, sağ kalım oranları ve uzun vadeli hasarların oluşması olasılığını azaltabilir.”
Bu nedenle sepsisin klinik tanısının hızlandırılması amacıyla son sepsis tedavi kılavuzunda da yer alan NEWS Erken Uyarı Sisteminin kullanılmasının önerildiğini kaydeden Prof. Dr. Utku, “NEWS ile qSOFA’dan %13 daha hassas değerlendirme yapılabildiğini belirtmektedir. Servislerde NEWS takibi sisteminin otomatize edilmesi ile daha erken tanı ve yoğun bakım ünitelerinin daha erken devreye girmesi sağlanabilecektir.” dedi.
Sepsisin Etkileri Uzun Sürüyor
Sepsis’in böbrek fonksiyon bozukluğu başta olmak üzere; karaciğer, solunum, kardiyovasküler ve nörolojik fonksiyon bozukluklarıyla sonuçlanabileceğini ifade eden Prof. Dr. Tuğhan Utku sepsisin sonuçlarının tahminlerimizden daha ağır olabileceğini, akciğer, böbrek, karaciğer hasarları bırakabileceğini ifade etti.
Bu hasarların yanı sıra tedavi olan hastalarda post-sepsis sendromu (PSS) görülebileceğini kaydeden Prof. Dr. Utku şöyle devam etti:
“PSS, sepsisten kurtulanların %50’ye kadarını etkileyen bir durumdur; fiziksel ve/veya psikolojik uzun vadeli etkileri içerir. PSS başta yaşlılar olmak üzere, her yaştan insanı etkileyebilir. PSS etkileri:
- – Yürüyememe,
- – Banyo yapmak, tuvalet yapmak veya yemek hazırlamak gibi günlük aktivitelere katılamama
- – Karmaşık görevleri yerine getirememe
- – Günlük şeyleri hatırlayamama gibi sonuçları olabilmektedir.”
Sepsisin Tedavi Maliyeti Yüksek
Toplantıda yapılan açıklamada sepsiste hasta başına ortalama toplam hastane maliyetinin 1101 – 91.951 Euro olduğu belirtildi. Sepsis için harcanan paranın sağlık bütçesinin %2,65’ine denk geldiği kaydedilen toplantıda, Türkiye’de 2023 sağlık bütçesinin 415,6 milyar TL olduğu, sadece sepsis için 2023 yılında yaklaşık 11 milyar TL’ye denk bir bütçe harcanmakta olduğu belirtildi. Erken tanı ve tedavi ile hastane yatışları ve diğer harcamaların azaltılabilmesi yoluyla sağlık bütçesinin çok daha akılcı kullanılabilmesine katkı sağlamanın mümkün olduğu vurgulandı.
Sepsisin belirtilerinin farklı zamanlarda çeşitli durumlarda ortaya çıkabileceğinin altını çizen Prof. Utku, “Vücut ısısındaki değişimler (ateş veya düşük sıcaklık), aşırı titreme ve kas ağrısı, konuşma bozukluğu ve zihin bulanıklığı, şiddetli nefes darlığı, bir gün boyunca idrara çıkamama ve cildin beneklenmesi sepsisin başlıca belirtileri arasındadır. Bu durumlardan herhangi biriyle karşılaşılması durumunda acil olarak doktora başvurulmalıdır. Erken tanı ve doğru tedavi hayat kurtarıcı olacaktır. Sepsis tedavisinde her saniye değerlidir.” diye konuştu.