TİTCK Başkanı Dr. Asım Hocaoğlu: “İlaç dünyada rekabetin en yüksek olduğu alanlardan biri. Yeni bir ürün geliştirmede maliyeti mutlaka düşük tutmanız ve hızlı olmanız lazım. Bu ikisini de yapabileceğiniz tek yer ya da bu alanda kullanabileceğiniz en güçlü enstrüman yapay zeka”
37. TÜSAP İlaç ve Eczacılık Toplantısı 31 Mayıs 2024 Cuma günü, “İlaç Endüstrisinde Yeni Nesil Teknolojiler” başlığı ile İstanbul Atlas Üniversitesi’nin ev sahipliğinde yapıldı. Ana konuşmacı olarak Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu (TİTCK) Başkanı Dr. Asım Hocaoğlu’nun yer aldığı ve TÜSAP Yürütme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Haluk Özsarı’nın açılış konuşmasını yaptığı toplantının çalıştay moderatörlüğünü Türkiye Biyoteknolojik İlaç ve Aşı Platformu Başkanı Ersin Erfa üstlendi.
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun faaliyetlerinin yanı sıra ilaç ekosistemi, ilaç geliştirme süreçleri, bilgisayar destekli ilaç tasarımı, yapay zeka odaklı ilaç çalışmaları gibi konular toplantının gündemini oluşturdu. 55 davetlinin katılımı ile gerçekleşen vizyon toplantısı Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği (AİFD), İlaç Endüstrisi İşverenler Sendikası (İEİS), Türkiye İlaç Sanayicileri Derneği (TİSD) ile Abbott ve Roche’un katkıları ile düzenlendi.
Toplantının Atlas Üniversitesinde gerçekleşiyor olmasından dolayı memnuniyetini dile getiren Atlas Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Engin Gülal, yapay zeka destekli öğrenci merkezli eğitim modeli ile 350 akademisyen ve 6500 öğrenci ile faaliyetlerini sürdürdüklerini söyledi. Yenilikçi ve uluslararası düzeyde kabul görmüş öncü bir üniversite olma vizyon doğrultusunda, Tıp Fakültesi, 50 ünitelik merkezi ile Diş Hekimliği Fakültesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi ve Sağlık Bilimleri Fakültesinin yanı sıra Meslek Yüksekokulu ve Lisansüstü Eğitim Enstitüsü ile eğitim hayatına katkı sağladıklarını ifade etti.
TİTCK Başkanı Dr. Asım Hocaoğlu: “Ruhsatlandırma süreçlerinde önden dosyalarınızı yükleyerek sonrasında eksiklerinizin önce yapay zeka tarafından size söylendiği, tavsiyelerin verildiği ve akabinde siz bunları tamamladıktan sonra komisyon süreçlerinin başladığı bir döneme adım atmak istiyoruz”
“İlaçta Yapay Zeka Uygulamaları Gelecek Vadediyor”
Dünya pazarında önemli yer tutan global ilaç şirketlerinin yapay zeka odaklı ilaç çalışmaları yaptığına dikkat çeken Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Başkanı Dr. Asım Hocaoğlu, yapay zekanın şirketler için ilaç keşif maliyetlerini yüzde 70’lere varan oranlarda azaltabileceğini vurguladı. Dünyanın yapay zeka ile ilaç üretim alanına yöneldiğini söyleyen Hocaoğlu, bu alanda dünyadaki çalışmalardan örnekler paylaştı. Hocaoğlu, Prof. James Collins’in 2020 yılında bir yayın yaparak bir yapay zekayla ilk defa bir antibiyotik sentezini geliştirdiğini, DSP-1181 isimli molekülün obsesif kompulsif bozukluk için yapay zeka kullanılmasıyla tasarlandığını, 5-HT1A (5-Hidroksitriptamin 1A) reseptör agonistinin gelişmiş yapay zeka metodolojilerinin kullanılması ile sadece 12 ayda kliniğe ulaştığını ve XZH-5 isimli molekülün insan meme ve pankreas kanseri hücrelerinde apoptozu indüklediğini sözlerine ekledi.
Yapay zeka odaklı klinik araştırmaların geleceğin ilaç üretim yöntemlerinin önemli bir ayağı olduğunu söyleyen Başkan Hocaoğlu, şöyle devam etti:
“İlaç dünyada rekabetin en yüksek olduğu alanlardan biri. Yeni bir ürün geliştirmede birincisi maliyeti mutlaka düşük tutmanız ve ikincisi hızlı olmanız lazım. Bu ikisini de yapabileceğiniz tek yer ya da bu alanda kullanabileceğiniz en güçlü enstrüman ise yapay zeka. İlacın ilk aşamasından başlayarak hastanın dijital ikizini oluşturup tamamen bilgisayar ortamında aktiviteyi gösteren yeni öncü bileşikler geliştirmek için yapay zeka uygulamaları idealdir. Ana hedef preklinik ve klinik araştırmalarla ilgili maliyeti ve riski azaltır. Bu sayede zamandan ve maliyetten tasarruf sağlanır. Sadece molekülün geliştirilmesi değil, immünojenisite ve çözünürlük gibi antikorlardaki özelliklerin iyileştirilmesi açısından da yine çok ciddi çıktılar sunmaktadır.”
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu olarak 4 yıllık plan çerçevesinde tüm verilerin entegre edildiği yeni bir yazılım veri tabanı oluşturulduğundan da bahseden Hocaoğlu, 5 fazlık bir sürecin sonunda hedefledikleri noktayı şu sözlerle anlattı: “Ruhsatlandırma süreçlerinde önden dosyalarınızı yükleyerek sonrasında eksiklerinizin önce yapay zeka tarafından size söylendiği, tavsiyelerin verildiği ve akabinde siz bunları tamamladıktan sonra komisyon süreçlerinin başladığı bir döneme adım atmak istiyoruz. Bu bizim önümüzdeki yıllar içinde günlük koşuşturmalardan farklı olarak, yoğunluğumuz içinde zaman ayırdığımız önemli konulardan biri.”
