“COVID-19’UN MESLEK HASTALIĞI OLARAK KABUL EDİLEBİLMESİ İÇİN İLLİYET BAĞI GÖZETİLİYOR. BURADA ÖNEMLİ ZORLUK YAŞANABİLİR; VİRÜSÜ NEREDE KAPTIN MESELESİNE DAİR OLARAK… BUNA İLİŞKİN GENEL BİR MEVZUAT DÜZENLEMESİ YAPILMALI. SAĞLIK HİZMETLERİNDE GÖREVLİ OLANLARIN ÜLKE ÇAPINDAKİ SALGIN HASTALIKLARDAN BİRİNE TUTULMASI HALİNDE İLLİYET BAĞI VARSAYILIR ŞEKLİNDE…”
Türk Tabipleri Birliği (TTB) tarafından düzenlenen Covid-19 ve Sağlık Çalışanlarının Sağlığı Sempozyumunda konuşan TTB Hukuk Bürosu Sorumlusu Av. Mustafa Güler şu bilgileri verdi:
“Bir hastalık, meslek hastalığı kabul edildiğinde veya edilmediğinde karşılanacak olan aylığın miktarı değişiyor, şartları değişiyor. Bir de eğer hastalık olursa ilk iki gün içerisinde aylık ödenmezken meslek hastalığı olursa en başından itibaren aylık ödeniyor. Prim gün sayısı şartı var; iş kazası ya da meslek hastalığı değil de normal hastalık halinde SGK veya işveren herhangi bir ödeme yapmıyor. Ama bu bir meslek hastalığı ya da iş kazası olarak kabul edilirse prim gün sayısı şartı olmaksızın evde tedavide ayrı (2 bölü 3’ü) hastanede tedavide bir de aylığın yarısı alınır. Yani, eğer sadece hastalık olarak kabul edilirse ilk 2 gün için SGK ödeme yapmaz. İş kazası ya da meslek hastalığı olarak kabul edildiğinde hem evde hem hastanedeki tedavi için en başından itibaren ödemeyi yapar.
“BİR HASTALIĞIN MESLEK HASTALIĞI YA DA İŞ KAZASI KABUL EDİLMESİ SON DERECE ÖNEMLİ… BİRİSİNDE SADECE HAK ETTİĞİNİZ ZATEN ALACAĞINIZ EMEKLİ AYLIĞINI MALULİYET OLARAK ALMAYA BAŞLIYORSUNUZ. DİĞERİNDE İSE BUNUN YANI SIRA BİR DE İŞ GÖREMEZLİK GELİRİ ALMAYA HAK KAZANIYORSUNUZ”
Meslek Hastalığı Farkı
Sürekli iş göremezlik gelirinden söz etmek isterim; meslek hastalığı olarak kabul edilirse, yüzde 10’dan fazla oranda iş görme gücünü kaybederse çalışana sürekli iş göremezlik geliri bağlanır. Ama meslek hastalığı olarak kabul edilmezse diğer şartlar da sağlanırsa ancak o zaman malullük aylığının bağlanması söz konusu olabilir. İş göremezlik geliri dediğimiz şey aylıktan farklı; ayların yanına ilave edilen bir şey… O nedenle bir hastalığın meslek hastalığı ya da iş kazası kabul edilmesi bu derece önemli… Birisinde sadece hak ettiğiniz zaten alacağınız emekli aylığını maluliyet olarak almaya başlıyorsunuz normal hastalık halinde… Diğerinde ise bunun yanı sıra bir de iş göremezlik geliri almaya hak kazanıyorsunuz.
Ölüm halinde ise bu söylediklerimin yanı sıra yani eğer hastalık tedavi sürecinden sonra ölüm gerçekleşti ise yukarıda saydıklarımın yanı sıra bir ölüm geliri bağlanır meslek hastalığı halinde… Cenaze ödeneği ödenir, evlenme ödeneği ödenir. Evlenme ödeneğine ilişkin bir farklılık var; evlenme ödeneği kız çocukları için geçerli sayılmış. Deniyor ki evlendiği zaman ölüm aylığı kesilir.
Vazife Maluliyeti Hali
Vazife maluliyetinde ise bunlardan daha avantajlı bir durum söz konusu. İş kazası ve meslek hastalığına karşılık verilir biliyorsunuz. Hizmet süresi eğer 10.800 günden daha az ise hizmet süresi 10.800 gün olarak kabul ediliyor, daha fazla çalışıyorsa daha fazla çalıştığı süreleri esas alıyor ve maluliyetin derecesine göre 1 ile 6 arasında derecelendirilmiş yüzde 2 ile yüzde 30 arasında normal aylığı yaşlılık aylığı artırılarak ödeniyor. Bu da eski yasa olan 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nda da belirlenen ödemeden daha az ödeme yapılamaz şeklinde düzenlenmiş.
Covid-19 da Bir Meslek Hastalığı
Peki Covid-19 ile ilgili değerlendirmeler nasıl yapılacak? Bugün itibariyle Türkiye’de neyse ki Covid-19 meslek hastalığı olarak kabul edilmiş vaziyette ve ya da ona ilişkin değerlendirmeler arasına alınabilir hale gelmiş durumda. ILO da zaten bunun meslek hastalığı olarak kabul edilmesi gerektiğini söylüyor. Uluslararası Güvenlik Teşkilatı da bu ve meslek hastalığına ilişkin bir illiyet bağının kurulması gerekir ve bu bağlantının kurulması da zordur diye tarif etmiş durumda.
Başka ülke örneklerine baktığımızda pek çoğunda buna ilişkin otomatik olarak bunun, sağlık çalışanları açısından söylüyorum, meslek hastalığı olarak kabul edilmesi gerektiğine ilişkin İtalya’da, Almanya’da açıklamalar yapıldı. Bunlar tabi ne kadar yaşama geçti; bilgi sahibi değiliz ama meslek hastalığı olarak kabul edileceğini, bu yüksek maruziyet sebebiyle bunun meslek hastalığı olarak kabul edileceğini pek çok ülke söylemiş durumda.
İlliyet Bağına İlişkin Değerlendirme
Covid-19’un meslek hastalığı olarak kabul edilebilmesi için illiyet bağına ilişkin değerlendirmenin yapılması gerekir. Buna ilişkin olarak da önemli zorluk yaşanabilir. Hani virüsü nerede kaptın meselesine dair olarak… Buna ilişkin genel bir düzenleme yapılmalı; mesela işte ilgili Kanun’un 14. maddenin içerisine böyle bir düzenleme eklenebilir. Sağlık çalışanlarına ilişkin sağlık hizmetlerinde görevli olanların ülke çapındaki salgın hastalıklardan birine tutulması halinde illiyet bağı var sayılır şeklinde…
Sağlık Da Güvenlik Hizmetleri gibi Düzenmeli
Ülkemizde özellikle güvenlik hizmetlerinde çalışanların sahip olduğu bir hak var…Bu Kanun, asıl olarak kaçakçılıkla mücadele ve terörle mücadele gibi güvenlik alanlarında faaliyet gösterenlerin zarara uğraması halinde onlara normal sosyal güvenlik sisteminin sağladığı gelirin yanı sıra bir ödeme daha yapmayı öngörüyor. Bunun içerisine sağlık hizmetlerinde görev yapan kişileri de dahil etmek gerekir.”
