“Birinci basamak sağlık tesislerinin sağlığın korunması ve geliştirilmesindeki rolü güçlendirilecek, hizmet basamakları içerisinde öncelikle kullanımı sağlanacak, basamaklar arası etkileşim geliştirilecektir”
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından 2024-2028 dönemi için hazırlanan 12. Kalkınma Planı (2024-2028), 1 Kasım’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Raporda şu bilgiler yer aldı:
“Sağlıklı yaşam tarzı teşvik edilerek bulaşıcı olmayan hastalık risklerine karşı koruyucu sağlık hizmetleri güçlendirilecektir. Sağlıklı alışkanlıkları ve yaşam tarzlarını teşvik etmek sağlık konusunda farkındalığı ve okuryazarlığı artırmak için çaba gösterilecektir. Kurumlar iklim değişikliğinin sağlık üzerindeki etkisini ele almak için iş birliği yapacaktır Çok paydaşlı sağlık sorumluluğu modellerinin geliştirilmesi sağlık sonuçlarının iyileştirilmesini amaçlamaktadır Bulaşıcı olmayan hastalık risklerini azaltmak için kanser de dahil olmak üzere tarama programları yaygınlaştırılacaktır. Ergen sağlığı hizmetlerinin yanı sıra kadın çocuk ve üreme sağlığına yönelik hizmetler güçlendirilecektir. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp uygulamaları güvenli kullanım için standartlaştırılacaktır. Yeni mekanizmalar gıda takviyeleri ve bitkisel ürünlerin güvenli bir şekilde tedarik edilmesini sağlayacaktır.
Nadir Hastalıklar Yönetimi
Özel gereksinimi ve nadir hastalığı olan bireylere sunulan sağlık hizmetlerinin kapasitesi güçlendirilecektir. Nadir hastalıkların erken teşhisini sağlamak amacıyla tarama programlarının geliştirilmesine ve yaygınlaştırılmasına odaklanılacaktır. Bu hastalıklara yönelik tedavi ve araştırma merkezlerinin sayısının artırılması amaçlanmaktadır. Ayrıca özel zihinsel ihtiyaçları olan bireyler ve aileleri için özel olarak tasarlanmış etkili sağlık hizmeti sunumuna erişimi kolaylaştırmak için yoğun bir çaba sarf edilecektir. Evde sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi kapsamlı bakım sağlamak için bir izleme ve takip sisteminin geliştirilmesi ile birlikte bir önceliktir.
Bağışıklama Programları
Bulaşıcı hastalıklara, ani sağlık şoklarına, afet ve acil durumlara hazırlık ve müdahale kapasitesi güçlendirilecektir. Bulaşıcı hastalıklar için mevcut teşhis izleme ve erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir Biyolojik ürünlerin üretimi için özel merkezlerin kurulması ve ulusal aşı üretim kapasitesinin güçlendirilmesi temel hedeflerdir. Buna paralel olarak daha güçlü bağışıklama programları yoluyla toplumsal farkındalık artırılacak ve aşılar tüm risk gruplarını kapsayacak şekilde genişletilecektir. Küresel salgınlar ve afetler gibi olağanüstü durumlarda sağlık hizmeti sunucularının rol ve sorumluluklarını belirleyen stratejik yol haritaları oluşturulacaktır. Eş zamanlı olarak malzeme ve personelin etkin akışı için kapsamlı planlamaya öncelik verilecektir. Acil durumlarda güvenilir bilgi akışı ve koordinasyonu sağlamak için altyapı ve kapasitenin güçlendirilmesi bu çabaların ayrılmaz bir parçasıdır.
Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri
Birinci basamak sağlık tesislerinin sağlığın korunması ve geliştirilmesindeki rolü güçlendirilecek, hizmet basamakları içerisinde öncelikle kullanımı sağlanacak, basamaklar arası etkileşim geliştirilecektir. Amaç, üst düzey sağlık merkezleri üzerindeki baskıyı azaltmak için kapsamlı hizmetler sunarak birinci basamak sağlık tesislerini geliştirmektir. Dijital uygulamalar özellikle hastalık taraması ve tedavi takibinde aile sağlığı merkezlerini güçlendirecektir. Aile sağlığı merkezlerinin artırılması ve hekimlere sürekli eğitim verilmesi hizmetleri iyileştirecektir. Geri bildirim sistemleri hizmet kademeleri arasındaki etkileşimi güçlendirecektir. Sağlıklı hayat merkezlerinin yaygınlaştırılması ve iyileştirilmesi ile birinci basamak sağlık hizmetlerinin kullanımını teşvik edecek teşvikler planlanmaktadır. Ulusal çapta yaygınlaştırılan aile diş hekimliği uygulamaları ileri tedavi ihtiyacı olan hastalara öncelik verecektir. Göç sağlığı hizmetleri daha iyi verimlilik ve sürdürülebilirlik için ulusal sağlık sistemine entegre edilecektir.
Tedavi ve Sosyal Rehabilitasyon Hizmetleri
Bağımlılıkla mücadeleye yönelik sunulan hizmetlerin kapasitesi ile kalitesi iyileştirilecek, erişilebilirlik artırılacak ve hizmetlerin tamamlayıcı şekilde sunulması sağlanacaktır. Çalışmalar, danışmanlık tedavi ve sosyal rehabilitasyon hizmetlerini geliştirmeyi kalitelerini artırmayı ve kurumsal iş birliğini teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Devam eden bağımlılığı önleme programları kamu bilincini artırmaya ve başarılı müdahaleleri vurgulamaya devam edecektir. Danışmanlık ve tedavi hizmetlerini koordine edecek bir bilgi altyapısı oluşturulacaktır. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde psikososyal desteğin yanı sıra yüz yüze ve çağrı merkezi danışmanlığının yaygınlaştırılması planlanmaktadır. Bağımlılık ve iyileşme için uzmanlaşmış merkezler farklı nüfus gruplarına hitap edecektir. Bağımlılıkla ilgili sağlık personelinin nicelik ve niteliğinin artırılması gelişen ihtiyaçlara uygun olarak bir önceliktir. Bağımlılık vakalarında daha iyi teşhis ve tedavi için klinik protokoller genişletilecek ve klinik kalitenin artırılması vurgulanacaktır. Madde kullanımına ilişkin düzenli anketler veri gizliliğinin sağlanması ve kurumlar arası veri paylaşımı yoluyla bağımlılıkla mücadeleye yönelik kanıta dayalı faaliyetler tasarlanacaktır.
Bölgeler Arası Dağılımda Denge
“Sağlıkta insan kaynağı ile fiziki altyapı nicelik ve nitelik olarak iyileştirilecek ve bölgeler arası dağılımda denge sağlanacaktır. Performansa dayalı ödeme sistemi sağlık sonuçlarını hasta ve personel memnuniyetini ve kalite göstergelerini entegre edecektir”
Sağlıkta insan kaynağı ile fiziki altyapı nicelik ve nitelik olarak iyileştirilecek ve bölgeler arası dağılımda denge sağlanacaktır. Ülke çapında standartlaştırılmış BT destekli müfredat ile tıp, diş hekimliği ve eczacılık alanlarında sağlık eğitiminin kalitesi artırılacaktır. Performansa dayalı ödeme sistemi sağlık sonuçlarını hasta ve personel memnuniyetini ve kalite göstergelerini entegre edecektir. Profesyonellerin dağılımı dengeli altyapı ve iyileştirilmiş hastane yatağı verimliliği için ulusal yatırım planları tarafından yönlendirilen bölgesel ihtiyaçları karşılayacaktır. Sağlık tesisleri afetler sırasında kesintisiz hizmet için dayanıklılığı destekleyecektir. Küresel sağlık işgücü hareketliliğine yönelik politikalar oluşturulacaktır
Doku organ ve kök hücre nakli gibi uzmanlaşmış hizmetler ulusal ve uluslararası düzeyde daha fazla erişilebilirlik için genişletilecektir.
Yaşlılara Yönelik Önleyici ve Tedavi Edici Hizmetler
Aktif yaşlanmaya yönelik koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerinin kapasitesi iyileştirilecek ve artırılacaktır. Yaşlı bakımı için sağlık ve sosyal hizmetleri bütünleştiren ve çeşitli kurumlar arasında koordinasyonu sağlayan yeni bir model uygulanacaktır Yaşlılara yönelik hem önleyici hem de tedavi edici hizmetler güçlendirilecektir.
Geriatri ve Palyatif Bakım Hizmetleri
Geriatri ve palyatif bakım hizmetleri sunan merkezler yaygınlaştırılacak yaşlıların sağlık hizmetlerine erişimini kolaylaştırmak için evde sağlık ve bakım hizmetleri ile entegre edilecektir.
Sağlık Turizminde Denetim
“Sağlık turizmi sektöründe yer alan sağlık kuruluşları ve aracılara yönelik denetim sistemi yetki belgeleri odaklı olmak üzere güçlendirilecektir. Sağlık turizmi özelinde sağlık tesisi akreditasyonunun teşvik edilmesine öncelik verilecektir”
Sağlık turizmi hizmet kapasitesi nitelik ve nicelik olarak geliştirilecek, uluslararası alanda ülkemizin tercih edilirliği artırılacaktır. “Health Türkiye”yi küresel bir marka haline getirme girişimi kapsamında Türkiye’de sağlık turizmine yönelik tanıtım faaliyetleri yoğunlaştırılacaktır. Sağlık turizmi sektöründe yer alan sağlık kuruluşları ve aracılara yönelik denetim sistemi yetki belgeleri odaklı olmak üzere güçlendirilecektir. Sağlık turizmi özelinde sağlık tesisi akreditasyonunun teşvik edilmesine öncelik verilecektir. Sağlık turizminin yüksek katma değer sunan alanlara yaygınlaştırılması için uygulamalar geliştirilecektir. Ayrıca sağlık
turizmi yararlanıcılarının uzaktan izlenebilmesi için gerekli altyapı oluşturulacaktır.
Klinik Kalitenin Ölçülmesi ve Geliştirilmesi
Sağlık hizmet sunum kalitesinin ve klinik kalitenin ölçülmesi, değerlendirilmesi ve iyileştirilmesi sağlanacak, sağlık hizmetlerinde akreditasyon sistemi geliştirilecek ve hasta güvenliği temin edilecektir. Sağlık hizmetlerinde klinik kalitenin ölçülmesi ve geliştirilmesini sağlamak için çalışmalar yapılacaktır. Klinik kılavuzların üretilmesi, güncellenmesi ve yaygınlaştırılması için çok paydaşlı bir yaklaşım kullanılacaktır. Klinik süreçler ve sonuçlardaki başarıyı doğru bir şekilde ölçmek için klinik kalite sistemleri geliştirilecektir. Hasta güvenliğini sağlamak için yasal ve idari düzenlemeler hayata geçirilecekti. Normal doğumu teşvik eden ve destekleyen faaliyetler yaygınlaştırılacak ve akredite sağlık tesislerinin sayısını artırmak için akreditasyon altyapısı geliştirilecektir.
Dijital Sağlık Teknolojilerinin Kullanımı
Dijital sağlık çözümlerinin sağlık sistemi içerisinde etkin ve verimli kullanımı sağlanacak, dijital sağlık teknolojilerinin kullanımı yaygınlaştırılacaktır. Çalışmalar, dijital sağlık çözümlerinin sağlık sistemine etkin bir şekilde entegre edilmesine ve hastanelerin dijitalleşme altyapısının
desteklenmesine odaklanacaktır Kronik hastalıkların izlenmesi ve yönetilmesi için “TeleSağlık” sistemlerinin geliştirilmesine ve ilgili sistemlerle birlikte çalışabilirlik yoluyla yaygın kullanımının sağlanmasına özel önem verilecektir. Dijital teknolojilerin kullanımı dijital sağlık hizmetlerinin geri ödemesi ve personel ücretlerine ilişkin mevzuat düzenlemeleri yapılacaktır. Sağlık hizmetlerinde dijital teknolojilerin kullanımına ilişkin kamu farkındalığı artırılacak ve eş zamanlı olarak dijital sağlık okuryazarlığı geliştirilecektir.
Detaylı ve Yüksek Kaliteli Veri Üretimi
Veri ve kanıta dayalı politika oluşturmada girdi olarak kullanılabilecek, bilimsel araştırma
ve analizlerde kullanılmaya elverişli , uluslararası karşılaştırmalara olanak sağlayan kalite ve ayrıntıda veri üretimi sağlanacaktır. Ulusal ve uluslararası normlarla uyumlu standardizasyon süreçleri aracılığıyla uluslararası karşılaştırmalara uygun detaylı ve yüksek kaliteli veri üretiminin sağlanmasına odaklanılacaktır.
Sağlık verilerinde veri kalitesini güvenilirliğini ve siber güvenliği artırmayı amaçlayacaktır. İyileştirmeler kurumlar arası veri paylaşımı için daha iyi iş birliği ve koordinasyonu hedefleyecektir Ayrıca sağlık verilerinin anonimleştirilmesi ve başta araştırma ve geliştirme (Ar Ge) amaçlı olmak üzere ikincil kullanımının ekonomik değere dönüştürülmesi için yasal ve idari altyapının oluşturulması öncelikli olacaktır.
Sağlık Sisteminde Mali Sürdürülebilirlik
Sağlık sisteminde mali sürdürülebilirlik sağlanacaktır. Kapsamlı strateji çeşitli kilit girişimleri
İçermektedir. Geri ödeme için kanıta dayalı modeller uygulayarak ve etkili maliyet değerlendirmeleri yaparak sağlık hizmetlerinde devrim yaratmayı amaçlamaktadır. Bu yaklaşım özellikle laboratuvar ve tıbbi görüntüleme uygulamalarında gereksiz prosedürleri en aza indirmek için denetimler oluşturarak hizmetleri kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Üniversite hastanesi yönetiminin eğitim araştırma ve hizmet işlevlerini dengeleyen sürdürülebilir bir yapıya dönüştürülmesi çok önemli bir husustur. Aynı zamanda strateji farkındalığın artırılmasını ve akılcı ilaç kullanımının teşvik edilmesini değer temelli sağlık hizmeti yaklaşımının desteklenmesini ve güvenilir verilerin üretilmesini sağlayarak kişiselleştirilmiş tıp alanında yenilikçiliğin savunulmasını vurgulamaktadır.
İlaç̧ ve Tıbbi Cihaza Erişim
İlaç̧ ve tıbbi cihaza erişimin kolaylaştırılması sağlanacaktır. Odak noktası etkin tedarik zinciri takibi yoluyla ilaçlara ve tıbbi cihazlara güvenli erişimin sağlanmasıdır. Yapay zeka uygulamalarıyla desteklenen rasyonel ilaç tedarik yönetimi altyapısının güçlendirilmesi önemli bir girişimdir. Ayrıca güvenli ürünlere erişimin sağlanması için ulusal kontrol laboratuvarı altyapısının geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Toplumsal Katılım ve Paydaş İş Birliği
Sağlık araştırması şirketi ECONiX Araştırma tarafından yapılan değerlendirmede, “Her bir hedefin gerçekleştirilmesi için dikkatli planlama, kaynak tahsisi ve etkili yürütme gerekmektedir. Ayrıca, tüm sağlık hedeflerinin toplumsal katılım ve paydaş iş birliği ile desteklenmesi önemlidir. Bu planı başarıya ulaştırmak için kamu ve özel sektör iş birliği, uzun vadeli taahhütler ve dengeli kaynak dağıtımı gerekmektedir” ifadelerine yer verildi.
