“SGK, özel hastanelerden hizmet satın almaktan vazgeçmelidir. Prim, katkı-katılım payı, fark ücreti, ilave ücret yerine genel bütçeden finanse edilen, kamu eliyle herkese eşit, ücretsiz, nitelikli, ulaşılabilir bir sağlık sistemi kurmak için bu ülkenin kaynakları yeterlidir”
Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve İstanbul Tabip Odası (İTO), Yenidoğan Çetesi olayıyla ilgili 22 Ekim 2024 günü İTO Sevinç Özgüner Toplantı Salonunda bir basın toplantısı düzenledi.
TTB Merkez Konseyi Başkanı Dr. Alpay Azap; başından beri yakından izledikleri ve kamuoyunu sıklıkla bilgilendirmeye çalıştıkları olayın temel sebebinin sağlıkta piyasacı politikalar olduğunu vurgulayarak şunları kaydetti:
“Geldiğimiz noktada sağlık sistemi tamamen çökmüş durumdadır. Bebek ölümleriyle bunu çok acı bir şekilde anlamış olmak hepimizi yaralıyor ancak perşembenin gelişi çarşambadan belliydi. TTB olarak bu politikalarının yarattığı yıkımı uzun yıllardır anlatmaya çalışıyorduk. Yaşananlar, uygulanan politikalarının kaçınılmaz sonucudur.”
Politika yanlışlığının hiçbir etik ihlali haklı çıkaramayacağını belirten Azap, bu olaya karışmış hem insanlığa hem de meslek etiğine aykırı davranan hekimlerin ve sağlık çalışanlarının cezalandırılması için ellerinden geleni yapacaklarını ifade etti. Azap, bununla birlikte söz konusu suçun pandemi ve deprem başta olmak üzere halkın sağlığı için büyük fedakarlıklarla görev yapan bütün sağlık çalışanlarına mal edilmemesi gerektiğini de dile getirdi.
TTB Olarak Bu Konunun Peşini Bırakmayacağız
Sağlık Bakanı’nın açıkladığı “yeni bir revizyon” ile sağlık sistemindeki krizin çözülemeyeceğinin altını çizen Azap, şöyle devam etti:
“Sağlık sistemindeki sorunlar pansuman tedbirler ile çözülemez. Sağlık sistemi yeniden kurgulanmalıdır. Bunun için yapılması gerekenler de bellidir. Bizim bilimsel verilerden ve halkın sağlığını koruyup geliştiren diğer ülkelerdeki deneyimlerden hareketle hazırladığımız önerilerimiz, reçetelerimiz var. Biz TTB olarak bu konunun peşini bırakmayacağız. Bu konunun geçici tedbirlerle, ‘bir grup ahlak ve vicdan yoksunu kişinin işleri’ denilerek kapatılamayacağını biliyoruz. Bu sistemin değişmesi için elimizden geleni yapacağız. Eşit, nitelikli, parasız, ulaşılabilir bir sağlık sistemi mümkün.”
Yenidoğan Ünitelerinde Yeterli Denetim Yapılmadı
İTO Başkanı Dr. Osman Küçükosmanoğlu tarafından yapılan açıklamada şunlar kaydedildi.:
“İddianamede Sağlık Bakanlığı Uzman Görüşü başlığı altında 19 bebeğe ait değerlendirme yapıldığı ve kanaat bildirildiği görülmektedir. Polis fezlekesinde yer alan tape içeriklerinden veya ailelerin SABİM ve CİMER başvurularından sonra yapılan incelemeler sonucunda oluşturulan uzman kanaatine göre; yaşamını yitiren bebeklerden bazıları için ölümle ihmal arasında illiyet bağı bulunduğu, bazı ölümler açısından ise illiyet bağı kurulamadığı anlaşılmaktadır. Uzman görüşü içerisinde sorumlu olarak gösterilen ve illiyet bağı kurulan şüphelilerin ihmali davranışla kasten adam öldürme suçu işledikleri iddia edilmiştir ve 10 bebek dosyada maktul olarak yer almıştır. Bu şüphelilerden hekim olanlar hakkında İstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu tarafından TTB Disiplin Yönetmeliği uyarınca resen soruşturma başlatılacaktır. Söz konusu suçlar bu yönetmelik uyarınca meslekten men cezası gerektirmektedir. Gereği yapılacaktır.
Burada dikkat çeken en önemli husus bu bebeklerin çoğunun soruşturmanın başlamasından sonra yaşamını yitirmesi ve soruşturma sırasında yapılan teknik takiple elde edilen delillerle soruşturmaya dâhil edilmesidir. Bu husus söz konusu tarihten önceki sürede bu yenidoğan ünitelerinde yeterli denetimin yapılmadığını düşündürmektedir.
Yenidoğan Ünitelerini Suç Örgütleri İşletilmiştir
Bu durum görünürde Özel Hastane Yönetmeliği’ne aykırı olsa bile, dosyadaki deliller bu gerçeği açıkça ortaya koymaktadır. Danışmanlık hizmeti şeklinde yapılan sözleşmelerle muvazaalı şekilde bu üniteler suç örgütü tarafından işletilmiştir.
Danışmanlık hizmeti vb. yan sözleşmelerle hastanelerin asli görevlerinin taşeron yapılar tarafından işletilmesi engellenmelidir. Aynı zamanda özel hastanelerde hekimlerin şirket kurarak çalıştırılması uygulanmasına son verilmelidir.
SGK Zarara Uğratıldı
SGK Sağlık Uygulama Tebliği çerçevesinde yoğun bakım basamaklarına göre gün başına ödeme yapmaktadır. İddianameye göre söz konusu hastanelerde hasta basamakları olduğundan yüksek gösterilmiş, bazı hastaların yatış süresi uzatılmıştır.
112 Sisteminin Rolü
112 Kontrol Komuta Merkezi’nin sahip olduğu otomasyon sistemi tüm hastanelerin yatak durumunu -kaç tanesi boş, kaç tanesi dolu- anlık görmekte; ihtiyaç halinde yakınlık, yoğun bakım olanakları gibi kriterleri göz önüne alarak söz konusu merkezdeki doktor ile görüşülerek hastaların uygun sağlık hizmeti alacakları hastaneye transferi sağlanmaktadır.
Burada önemli nokta 112 Kontrol Komuta Merkezi’nin hastayı yönlendirme kararının kesin karar şeklinde olmasıdır. Hastaların suç örgütü tarafından onların istediği hastanelere maddi kazanç sağlayacak şekilde sevk edildikleri anlaşılmaktadır.
Sağlık Sisteminin En Zayıf Halkası: Yoğun Bakımlar
“2023 yılı verilerine göre Sağlık Bakanlığının 4.907 (Yüzde 35), üniversitelerin 1.606 (Yüzde 11), özel hastanelerin 7.144 (Yüzde 52) olmak üzere toplam 13.657 yenidoğan yoğun bakım yatağı vardır. Kamuya ait yenidoğan yoğun bakım yatak sayısı artırılmalı, özel hastanelerden hizmet alımına son verilmelidir”
Yenidoğan dönemi (yaşamın ilk 28 günü) sağlığın en kırılgan olduğu dönemdir. Bebek ölümlerinin yarısından çoğu bu dönemde gerçekleşmektedir. Türkiye’de bebek ölüm hızı 2023 yılında 1.000 canlı doğumda 9,8, (2022 yılında 9,2) neonatal ölüm hızı 6,0 ve beş yaş altı ölüm hızı 14,0 olarak gerçekleşmiştir.
2023 yılı verilerine göre Sağlık Bakanlığının 4.907 (%35), üniversitelerin 1.606 (%11), özel hastanelerin 7.144 (%52) olmak üzere toplam 13.657 yenidoğan yoğun bakım yatağı vardır.
Sağlık Bakanlığının Yataklı Sağlık Tesislerinde Yoğun Bakım Servislerinde Sağlık Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Tebliği’ne göre; birinci, ikinci ve üçüncü basamak yeni doğan yoğun bakım servislerinde neonataloji (yenidoğan yan dal) uzmanı tabip bulmaması durumunda, tercihen yenidoğan yoğun bakım konusunda deneyimli olan bir çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı görevlendirilir. Dördüncü düzey yenidoğan yoğun bakım servisinde ise neonataloji uzmanı bir tabibin görevlendirilmesi zorunludur. Bir özel sağlık kuruluşunda tam zamanlı çalışan bir uzman hekim ek olarak iki ayrı yerde daha yarı zamanlı çalışabilmektedir.
Suiistimale açık olan bu düzenlemenin gözden geçirilmesi gerekmektedir. Kamuya ait yenidoğan yoğun bakım yatak sayısı artırılmalı, özel hastanelerden hizmet alımına son verilmelidir.
Ruhsatı İptal Edilen hastaneler Kamuya Devredilmeli
İddianamede malen sorumlu olarak belirtilen hastanelerin faaliyetlerinin durdurulması sonucu olayla hiçbir ilişkisi bulunmayan yüzlerce hekim, binlerce sağlık çalışanı bir gecede işsiz kalmış, buralarda hizmet alan hastalar mağdur edilmiştir. Bu hastaneler öncelikle kamu denetiminde yeniden faaliyete geçirilmeli, ardından kamuya devredilmeli, ailelerin ve üçüncü kişilerin uğradığı maddi zarar hastanelerin kamulaştırılmasından karşılanmalı ve çalışanların özlük hakları korunarak kamu çalışanı statüsüne alınması sağlanmalıdır.
Denetim Görevi Etkin Şekilde Yapılmadı
İddianamede açıkça görüldüğü gibi özel hastaneleri denetlemekle görevli olan İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü ve Sağlık Bakanlığı bu görevini etkili bir şekilde yerine getirmemiştir. Bunun yanında topluma güven verici bir tutum göstermemiştir. Yurttaşlar günlerdir endişe içinde bu olayı takip etmektedir. Sağlık Bakanı’nı sorumlu davranarak gereğini yapmaya, bir bürokrat olan Sağlık Bakanı’nı o göreve atayan makamı da göreve davet ediyoruz.
Sağlıkta Dönüşüm Programı İflas Etti
Bu olay AKP hükümetleri tarafından 20 yıldan fazla süredir uygulanan ve sağlığı alınır satılır bir meta, hastaneleri ticarethane, hastaları müşteri haline getiren Sağlıkta Dönüşüm Programının iflas etmiş olduğunun göstergesidir. Olayda adı geçen hastanelerin tamamının özel olması tesadüf değildir. Piyasalaşan sağlık hizmetleri içinde bu tür suç yapılanmalarının oluşmasının maddi zemini vardır. Bu nedenle sağlık piyasanın dinamiklerine terk edilmemeli; Sosyal Güvenlik Kurumu özel hastanelerden hizmet satın almaktan vazgeçmelidir. Prim, katkı-katılım payı, fark ücreti, ilave ücret yerine genel bütçeden finanse edilen, kamu eliyle herkese eşit, ücretsiz, nitelikli, ulaşılabilir bir sağlık sistemi kurmak için bu ülkenin kaynakları yeterlidir.”
Ne Olmuştu?
Yenidoğan çetesi olarak adlandırılan suç örgütünün, 112 Acil Çağrı Merkezi bazı çalışanlarıyla birlikte yenidoğan bebekleri, anlaşmalı özel hastanelerin yenidoğan birimlerine sevk ederek yatışlarını sağladığı ve SGK’den haksız kazanç sağladığı iddiasıyla Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 1399 sayfalık iddianame hazırlandı. İddianamede suç konusu 197 eylem yer alıyor. 10 bebeğin ismi maktul olarak geçiyor.
TBMM’de siyasi parti gruplarının ortak önerisiyle bebek ölümlerinin tüm yönleriyle araştırılması amacıyla Meclis Araştırma Komisyonu kuruldu.
Ruhsatı İptal Edilen Özel Hastaneler
Savcılık, 27 Mart 2023 tarihli CİMER ihbarından yaklaşık bir ay sonra soruşturmayı açtı. Olayın basına yansımasının ardından 10 hastanenin (Özel Avcılar Hospital Hastanesi, Özel TRG Hospitalist Hastanesi, Özel Birinci Hastanesi, Özel Güney Hastanesi, Özel Bağcılar Medilife Hastanesi, Özel Beylikdüzü Medilife Hastanesi, Özel Reyap İstanbul Hastanesi, Özel Şafak Hastanesi Bağcılar, Özel Silivri Kolan Hospital Hastanesi ve Çorlu Reyap Hastanesi) çalışma ruhsatı iptal edildi. 22’si tutuklu 47 şüphelinin yargılanacağı davanın ilk duruşma tarihi 18 Kasım 2024 olarak belirlendi.
